Ako HER2 gen ne funkcioniše ispravno, može dovesti do bržeg rasta i širenja raka dojke. Patološki nalaz će pokazati da li je tumor HER2-pozitivan ili HER2-negativan.
HER2 (ljudski receptor za epidermalni faktor rasta 2) gen je odgovoran za proizvodnju HER2 proteina, poznatih i kao HER2/neu proteini. Ovi proteini se nalaze na ćelijama dojke i imaju ključnu ulogu u regulaciji rasta, diobe i regeneracije ćelija dojke.
Šta znači HER2-pozitivan karcinom dojke?
U oko 10% do 20% slučajeva raka dojke, HER2 gen ne funkcioniše pravilno, što dovodi do prekomerne proizvodnje njegovih kopija (poznato kao amplifikacija HER2 gena). Ovaj proces rezultira prevelikom količinom HER2 proteina (HER2 hiper-ekspresija), što uzrokuje nekontrolisan rast i deobu ćelija dojke.
Karcinom dojke koji ima višak HER2 gena ili HER2 proteina u patološkom nalazu naziva se HER2-pozitivan. Ove vrste tumora obično rastu brže i imaju veći rizik od širenja i recidiva u poređenju s HER2-negativnim tumorima. Ipak, postoje ciljane terapije koje su posebno razvijene za lečenje HER2-pozitivnog raka dojke.
HER2 gen je poznat i pod nazivom ERBB2 (Erb-B2 receptor tirozin-kinaza 2), pa se u određenim istraživanjima može navoditi pod tim imenom.
Šta znači HER2-negativan rak dojke?
Kod HER2-negativnog karcinoma dojke, nivo HER2 proteina ostaje u normalnim granicama. Ove vrste tumora obično ne odgovaraju na terapije koje su specifično razvijene za lečenje HER2-pozitivnog raka dojke.
Šta su HER2-nisko pozitivni i HER2-ultranisko pozitivni karcinomi dojke?
Više od polovine tumora koji se smatraju HER2-negativnim zapravo ima blago povećan nivo HER2 proteina na površini ćelija. Međutim, taj nivo nije dovoljno visok da bi se rak smatrao HER2-pozitivnim. Zbog toga mnogi liječnici ove vrste karcinoma nazivaju HER2-nisko pozitivnim ili HER2-ultranisko pozitivnim.
Ipak, još uvijek postoji određena nesigurnost o tome da li su HER2-nisko pozitivni i HER2-ultranisko pozitivni posebne podvrste raka dojke.
HER2 testovi
Postoji nekoliko testova koji određuju da li je karcinom dojke HER2-pozitivan. Način na koji će rezultati biti prikazani u patološkom nalazu zavisi od korištene metode testiranja. Najčešće se koriste IHC test i FISH test.
Općenito, samo rak dojke koji ima IHC rezultat 3+ ili pozitivan FISH test smatra se HER2-pozitivnim i vjerovatno će odgovoriti na ciljanu terapiju protiv HER2 proteina.
Istraživanja su pokazala da se HER2 status može mijenjati tokom vremena ili u slučaju ponovne pojave raka. Tumor koji je prvobitno bio HER2-pozitivan može postati HER2-negativan i obrnuto. Ako se rak vrati, liječnik može preporučiti ponovnu biopsiju kako bi se ponovo utvrdio HER2 status.
IHC test
IHC test (imunohistohemijski test) koristi hemijsko bojilo za označavanje HER2 proteina u uzorku tkiva raka dojke. Rezultat testa izražava se ocjenom od 0 do 3+, što pokazuje količinu HER2 proteina prisutnih na ćelijama.
- 0 do 1+ – Rak se klasifikuje kao HER2-negativan.
- 2+ – Rezultat je graničan ili neodređen. U tom slučaju se obično provodi dodatni FISH test radi preciznijeg određivanja HER2 statusa.
- 3+ – Rak se smatra HER2-pozitivnim.
FISH test
FISH test (fluorescentna in situ hibridizacija) koristi posebne oznake koje se vežu za HER2 gene, umjesto za HER2 proteine na površini ćelija. Ove oznake sadrže hemijske supstance koje svijetle u mraku kada se spoje s HER2 genima, omogućavajući laboratorijskom osoblju da ih prebroji i utvrdi da li postoji povećan broj HER2 gena.
Iako je FISH test najpreciznija metoda za određivanje HER2 statusa, on je skuplji i traje duže u poređenju s IHC testom. Zbog toga se obično prvo provodi IHC test, a ako rezultat bude neodređen (2+), onda se dodatno radi FISH test kako bi se preciznije odredio HER2 status.
Rezultati FISH testa mogu biti:
- Pozitivan – Rak se klasificira kao HER2-pozitivan.
- Negativan (ili 0) – Rak se smatra HER2-negativnim.
HER2-low i HER2-ultralow rezultati testova
- IHC rezultat 1+ ili 2+ uz negativan FISH test – Mnogi liječnici smatraju da ovaj rezultat ukazuje na HER2-low rak dojke.
- IHC rezultat 0, ali s prisutnim HER2 proteinima na membrani ćelija – Ovaj tip raka dojke naziva se HER2-ultralow.
Međutim, ove kategorije još uvijek nemaju zvanično utvrđenu definiciju.
Pouzdanost HER2 testiranja
Istraživanja su pokazala da rezultati HER2 testiranja ponekad mogu biti netačni. To može biti posljedica razlika u standardima različitih laboratorija, kao i subjektivnih kriterija koje patolozi koriste pri određivanju HER2 statusa.
Najveći izazovi obično se javljaju kod graničnih rezultata (HER2 2+), kada nije jasno da li je rak HER2-pozitivan ili negativan. Osim toga, različiti dijelovi istog tumora mogu imati različite HER2 statuse – jedan uzorak može pokazivati HER2-pozitivnost, dok drugi može biti HER2-negativan.
Netačni rezultati HER2 testiranja mogu značajno uticati na izbor terapije. Ako je HER2 status pogrešno klasifikovan kao negativan, pacijent možda neće dobiti ciljanu terapiju protiv HER2, iako bi mu mogla koristiti. S druge strane, ako je rezultat pogrešno označen kao HER2-pozitivan, pacijent može primiti nepotrebnu terapiju, izlažući se mogućim rizicima bez očekivanih koristi.
U slučaju HER2-negativnog rezultata, možete se posavjetovati s liječnikom o pouzdanosti laboratorija koji je obavio testiranje i razmotriti mogućnost ponovnog testiranja. Ako je vaš rezultat graničan (HER2 2+), korisno je razgovarati s liječnikom o dodatnim testovima za preciznije određivanje HER2 statusa.
